Barica geel – Ladron di sucu
Barica geel ta un di e parhanan di mas conoci di e islanan ABC.
Na Aruba e parhanan aki ta birando scars. Probablemente door cu e hobennan ta kibra nan neishi.
Bo ta haya e barica geel den hofi, cura di cas, den parke y den mondi. Barica geel ta gusta bay unda hende ta biba.
E por bira manso si e custumbra cu hende. Barica geel ta gusta come sucu. Hopi biaha nan ta haci pochi di sucu bashi.
E ta un parha chikito cu un color geel na su barica, su wowonan tin strepi blanco, su garganta y riba su lomba ta preto,
su pik ta preto largo y den skina di e boca ta cora.
E ta pisa entre 5 y 19 gram. Su largura ta entre 7 y 13 cm.
E ta un parha protegi pa ley.
E ta broei durante henter aña. Generalmente e ta pone mas o menos tres webo den cada neishi.
Su cuminda ta nectar for di flor y tin biaha insecto chikito y fruta dushi.
E ta chupa nectar di flor como prome fuente di cuminda. E ta uza su pik skerpi pa bora e flor na banda mescos cu un
blenchi, pero e no por zweef manera un blenchi.
P’esey ora di come, hopi biaha e mester colga cabes abou na un taki en bes di para stret.
Ademas di e nectar di flor e ta come hopi otro cos tambe manera fruta, insecto y bacoba.
Tambe e por gara insecto chikito for di blachi di mata y come musca, abeha y fruminga.
Ora e barica geel bora e flor pa chupa e nectar, e ta hacie sin bestuif (polinisa) e flor.
Esaki no ta segun regla di naturalesa y ta p’esey e parha ta wordo yama ladron di sucu. E ta horta e stropi sin haci nada
pa hay’e. Pero gewoon sucu den cas of riba mesa tambe e ta horta. P’esey tambe ta yam’e ladron di sucu.
Fuente: Biblioteca Nacional Aruba. Texto adapta.
Lista di palabra
Abeha |
Bij |
Bora |
(Door)boren |
Cabes abou |
Ondersteboven. Letterlijk: hoofd naar beneden |
Chupa |
Zuigen |
Conoci |
Bekend |
Custumbra cu |
Wennen aan |
Fruminga |
Mier |
Gara |
Grijpen |
Garganta |
Keel, hals |
Haci bashi |
Leegmaken |
Hofi |
Hofje, boomgaard, grote tuin met veel boomsoorten |
Horta |
Stelen |
Kibra |
Breken |
Largura |
Lengte |
Ley |
Wet |
Lomba |
Rug |
Manso |
Tam, mak |
Mondi |
Bos |
Musca |
Vlieg |
Neishi |
Nest |
Parha |
Vogel |
Pik |
Snavel |
Pisa |
Wegen |
Protegi |
Beschermd |
Scars |
Schaars |
Segun |
Volgens |
Skina |
Hoek |
Strepi |
Streep |
Taki |
Tak |
Traduccion
[letterlijke vertaling]
De barica geel is een van de meest bekende vogels van de ABC-eilanden.
Op Aruba zijn deze vogels schaars aan het worden. Waarschijnlijk doordat de jongeren hun nestjes kapotmaken.
Je vindt de barica geel in hofjes (boomgaard, grote tuin met veel fruitbomen), tuinen, in het park en in het bos. De barica geel gaat graag waar mensen wonen.
Ze kan tam worden als ze aan mensen gewend raakt. De barica geel eet graag suiker. Vaak maken ze suikerpotten leeg.
Ze is een kleine vogel met een gele kleur op haar buik, haar ogen hebben witte strepen, haar keel en op haar rug is zwart, haar snavel is lang en zwart en in de hoeken van haar snavel is het rood.
Ze weegt tussen 5 en 19 gram. Haar lengte is tussen 7 en 13 cm.
Ze is een vogel beschermd door de wet.
Ze broedt gedurende het hele jaar. Over het algemeen legt ze ongeveer 3 eieren in ieder nest.
Haar eten is nectar uit de bloem en soms kleine insecten of zoet fruit.
Ze zuigt de nectar van de bloem als eerste bron van voedsel. Ze gebruikt haar scherpe snavel om de bloem aan de zijkant te doorboren net als een kolibrie, maar ze kan niet zweven als een kolibrie.
Daarom moet ze vaak bij het eten onderste boven hangen aan een tak in plaats van rechtop staan.
Naast de nectar van de bloem eet ze veel andere dingen zoals fruit, insecten en bananan.
Ook kan ze kleine insecten grijpen van de bladeren en vliegen, bijen en mieren eten.
Wanneer de barica geel de bloem doorboort om de nectar te zuigen, doet ze het zonder de bloem te bestuiven.
Dit is niet volgens de regels van de natuur en daarom wordt de vogel suikerdiefje genoemd.
Ze steelt de siroop zonder iets te doen om het te verkrijgen.
Maar gewoon suiker in huis of op tafel steelt ze ook. Ook daarom wordt ze suikerdief genoemd.